28 kwietnia 2025 roku o godzinie 12:30 CET doszło do masowej przerwy w dostawie prądu, która objęła Półwysep Iberyjski oraz częściowo południową Francję, jednocześnie uwypuklając długofalowe ryzyka także dla Belgii. W ciągu kilku minut od zaniku napięcia ponad 60 mln mieszkańców Hiszpanii i Portugalii straciło zasilanie elektryczne, co sparaliżowało transport, służby publiczne i znaczną część sektora usług. Poniższy artykuł przedstawia przebieg awarii w czterech krajach oraz formułuje kluczowe wnioski.
Hiszpania
W największych miastach – Madrycie, Barcelonie i Sewilli – zasilanie zostało odcięte niemal jednocześnie, co spowodowało zatrzymanie metra, tramwajów i unieruchomienie sygnalizacji świetlnej. Lotniska w Madrycie i Barcelonie przełączyły się na generatory awaryjne, umożliwiając tylko krytyczne operacje lotnicze [WIRED]. Operator systemu Red Eléctrica de España (REE) poinformował, że przywrócenie 99,95 % mocy zajęło od sześciu do dziesięciu godzin, zaś pełna stabilizacja sieci może potrwać nawet tydzień [DIE WELT]. W wyniku zaniku prądu setki wind ugrzęzły między piętrami, a szpitale uruchomiły procedury „black start” dla agregatów rezerwowych.
Portugalia
Według operatora REN (Redes Energéticas Nacionais) awaria nie miała źródła wewnętrznego, lecz była wynikiem zewnętrznych zakłóceń w liniach przesyłowych europejskiej sieci [Cadena SER]. Hipotezą jest uszkodzenie linii zasilającej z Francji, spowodowane pożarem w rejonie Alaric, choć nie wyklucza się również ataku cybernetycznego [ElHuffPost]. W Lizbonie i Porto metro stanęło, a ruch drogowy kierowany był przez policję. Rząd zwołał nadzwyczajne posiedzenie, a grupa kryzysowa prognozuje, że normalizacja dostaw może zająć kilka dni.
Francja
Zasilanie w południowej Francji – głównie w regionach Nawarry i Akwitanii – przerwano na krótkie okresy, lecz dzięki szybkiej interwencji operatora RTE (Réseau de Transport d’Électricité) energię przywrócono w ciągu kilku godzin [WIRED]. Francuskie stacje transformatorowe odnotowały gwałtowne wahania napięcia, jednak nie wykryto uszkodzeń infrastruktury wewnętrznej. Incydent uwidocznił jednak słabości w transgranicznej koordynacji sieci.
Belgia
Chociaż Belgia nie doznała bezpośredniego blackout’u, operator Elia ostrzegał już w raporcie z 4 kwietnia przed ryzykiem przeciążeń spowodowanych nadmiarem energii słonecznej w słoneczne dni [Brussels Signal]. Wysokie nasłonecznienie generuje nadprodukcję w farmach fotowoltaicznych, co może prowadzić do konieczności ich czasowego odłączania, aby uniknąć lokalnych blackoutów. Belgijska sieć wymaga modernizacji i wdrożenia zaawansowanych systemów magazynowania energii, by lepiej bilansować zmienne źródła odnawialne.
Bibliografia
-
Cadena SER, „Portugal asegura que el apagón se debe a ‘un fenómeno atmosférico raro’” (28 IV 2025).
https://cadenaser.com/nacional/2025/04/28/un-ministro-portugues-descarta-que-el-origen-del-apagon-este-en-portugal-cadena-ser/ -
Huffington Post España, „Portugal apunta a un incendio fuera de España como posible motivo del apagón masivo” (28 IV 2025).
https://www.huffingtonpost.es/sociedad/portugal-apunta-incendio-fuera-espana-posible-motivo-apagon-masivo.html -
Wired, „The Agonizing Task of Turning Europe’s Power Back On” (28 IV 2025).
https://www.wired.com/story/europe-blackout-spain-portugal-power-outage/ -
Brussels Signal, „‘Too much sun’ could cause black-outs, Belgian electricity grid warns” (4 IV 2025).
https://brusselssignal.eu/2025/04/belgium-risks-electricity-black-outs-with-too-much-sun-says-operator/
